تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) نوعی ریزش موی موقت است که در آن تعداد زیادی از فولیکول‌های مو به‌طور هم‌زمان وارد فاز تلوژن (فاز استراحت) می‌شوند. این وضعیت معمولاً پس از تجربه استرس شدید، شوک یا حوادث ناگوار رخ می‌دهد و منجر به ریزش موی پراکنده در سراسر پوست سر می‌گردد. برخلاف آلوپسی آره‌آتا، در تلوژن افلوویوم تمام موی سر از بین نمی‌رود و این حالت موقتی بوده و بعد از مدتی مو به‌طور معمول رشد می‌کند.
علائم و نشانه‌های تلوژن افلوویوم
افراد مبتلا به تلوژن افلوویوم معمولاً افزایش ریزش مو را تجربه می‌کنند، به‌طوری‌که موهای بیشتری در هنگام شانه زدن، برس کشیدن یا شست‌وشو مشاهده می‌شود. همچنین، ممکن است موهای بیشتری روی بالش یا اطراف خانه دیده شود. این نوع ریزش مو به‌صورت یکنواخت در سراسر سر رخ می‌دهد و معمولاً بدون ایجاد لکه‌های طاسی مشخص است.
دلایل اصلی تلوژن افلوویوم؛ چرا موها به‌طور ناگهانی می‌ریزند؟
تلوژن افلوویوم می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- استرس شدید جسمی یا روحی: حوادثی مانند جراحی، بیماری‌های شدید یا استرس‌های روانی می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
- تغییرات هورمونی: بارداری، زایمان یا یائسگی می‌توانند تعادل هورمونی را مختل کرده و منجر به ریزش مو شوند.
- کمبودهای تغذیه‌ای: کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن و روی می‌تواند در ریزش مو نقش داشته باشد.
- مصرف برخی داروها: داروهای ضدافسردگی، ضدالتهاب‌ها و داروهای فشار خون ممکن است عوارضی مانند ریزش مو داشته باشند.
چه افرادی در معرض تلوژن افلوویوم هستند؟
هر فردی ممکن است به تلوژن افلوویوم مبتلا شود، اما این وضعیت در زنان شایع‌تر است، به‌ویژه در دوره‌های تغییرات هورمونی مانند بارداری و یائسگی. همچنین، افرادی که تحت استرس شدید یا رژیم‌های غذایی سخت قرار دارند، بیشتر در معرض این نوع ریزش مو هستند.
علاوه بر زنان باردار و یائسه، افرادی که به‌تازگی جراحی‌های سنگین انجام داده‌اند یا دچار بیماری‌های شدید مانند عفونت‌های حاد یا تب‌های بالا شده‌اند نیز بیشتر در معرض تلوژن افلوویوم قرار دارند. این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که بدن در هنگام استرس یا بیماری، انرژی خود را روی عملکردهای حیاتی‌تر متمرکز کرده و فرآیندهای غیرضروری مانند رشد مو را به تعویق می‌اندازد. همچنین، بیمارانی که به‌طور ناگهانی وزن زیادی از دست می‌دهند یا از رژیم‌های غذایی بسیار کم‌کالری و کم‌پروتئین استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض این نوع ریزش مو قرار دارند، زیرا فولیکول‌های مو برای رشد سالم به مواد مغذی کافی نیاز دارند.
همچنین، افرادی که به دلایل پزشکی یا زیبایی، داروهای خاصی مصرف می‌کنند، مانند داروهای ضدافسردگی، رقیق‌کننده‌های خون، داروهای ضدتیروئید یا قرص‌های ضدبارداری، ممکن است پس از مدتی دچار تلوژن افلوویوم شوند. تغییرات ناگهانی در مصرف این داروها نیز می‌تواند عامل محرک ریزش مو باشد. علاوه بر این، افرادی که به‌طور مداوم در معرض استرس‌های روانی شدید قرار دارند، مانند دانشجویانی که در دوران امتحانات فشار زیادی را تحمل می‌کنند یا افرادی که با مشکلات شغلی و خانوادگی مواجه‌اند، در معرض خطر بیشتری برای این نوع ریزش مو هستند. به همین دلیل، مدیریت استرس و حفظ تعادل هورمونی نقش مهمی در جلوگیری از بروز تلوژن افلوویوم ایفا می‌کند.
روش‌های تشخیص تلوژن افلوویوم
تشخیص تلوژن افلوویوم معمولاً بر اساس تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. پزشک ممکن است برای رد سایر علل ریزش مو، آزمایش‌های خون را برای بررسی کمبودهای تغذیه‌ای یا اختلالات هورمونی تجویز کند. در برخی موارد، بیوپسی پوست سر نیز ممکن است انجام شود.
یکی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص تلوژن افلوویوم، آزمایش کشش مو (Hair Pull Test) است که در آن پزشک با گرفتن حدود ۵۰ تا ۶۰ تار مو و کشیدن آرام آن‌ها میزان ریزش مو را بررسی می‌کند. اگر بیش از ۱۰ درصد موها به‌راحتی جدا شوند، احتمال ابتلا به تلوژن افلوویوم افزایش می‌یابد. علاوه بر این، معاینه فیزیکی پوست سر برای بررسی تغییرات در تراکم مو و وجود التهابات یا نشانه‌های بیماری‌های دیگر مانند آلوپسی آره‌آتا یا عفونت‌های قارچی انجام می‌شود. پزشک همچنین ممکن است با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، به دنبال عوامل محرک مانند استرس شدید، تغییرات هورمونی، مصرف داروها یا بیماری‌های زمینه‌ای باشد که می‌توانند موجب این نوع ریزش مو شوند.
علاوه بر معاینه بالینی، آزمایش‌های خون برای بررسی وضعیت تغذیه‌ای و هورمونی بیمار تجویز می‌شوند. آزمایش سطح آهن، فریتین (ذخیره آهن در بدن)، ویتامین D و روی می‌تواند به تشخیص کمبودهای تغذیه‌ای مؤثر بر سلامت مو کمک کند. همچنین، بررسی هورمون‌های تیروئیدی (TSH، T3 و T4) برای اطمینان از عملکرد صحیح غده تیروئید انجام می‌شود، زیرا کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند عاملی برای ریزش مو باشد. در برخی موارد خاص، پزشک ممکن است بیوپسی پوست سر را انجام دهد که شامل برداشتن نمونه کوچکی از پوست سر برای بررسی زیر میکروسکوپ است. این روش می‌تواند به تشخیص افتراقی بین تلوژن افلوویوم و سایر انواع ریزش مو مانند آلوپسی سیکاتریسیال کمک کند.
آیا تلوژن افلوویوم دائمی است؟
خیر، تلوژن افلوویوم معمولاً موقتی است و در اکثر موارد، موها پس از چند ماه دوباره شروع به رشد می‌کنند. با این حال، اگر عامل محرک مانند کمبود تغذیه‌ای یا استرس مزمن ادامه داشته باشد، ممکن است تلوژن افلوویوم به‌صورت طولانی‌مدت باقی بماند.
درمان تلوژن افلوویوم؛ چگونه ریزش مو را متوقف کنیم؟
درمان تلوژن افلوویوم بستگی به علت زمینه‌ای دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رفع کمبودهای تغذیه‌ای: اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی در صورت نیاز.
- مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن.
- تغییر یا تنظیم داروها: در صورت ارتباط ریزش مو با مصرف داروهای خاص، پزشک ممکن است داروها را تغییر دهد یا دوز آن‌ها را تنظیم کند.
- درمان‌های موضعی: استفاده از محلول‌های تحریک‌کننده رشد مو مانند ماینوکسیدیل ممکن است مفید باشد.
نقش تغذیه و سبک زندگی در جلوگیری از تلوژن افلوویوم
یک رژیم غذایی متعادل که شامل آهن، روی، ویتامین‌های گروه B و پروتئین کافی باشد، می‌تواند به سلامت مو کمک کند. کمبود این مواد مغذی می‌تواند ریزش مو را تشدید کند. علاوه بر تغذیه، مدیریت استرس از طریق فعالیت‌های بدنی، خواب کافی و دوری از عوامل استرس‌زا نیز نقش مهمی در جلوگیری از بروز این عارضه دارد.
آیا تلوژن افلوویوم مسری است؟
خیر، تلوژن افلوویوم یک وضعیت غیرمسری است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. این نوع ریزش مو ناشی از تغییرات داخلی بدن است و ارتباطی با عفونت‌های قارچی یا باکتریایی ندارد.
تفاوت بین تلوژن افلوویوم و آلوپسی آره‌آتا چیست؟
تلوژن افلوویوم یک نوع ریزش موی موقتی است که معمولاً به‌صورت پراکنده در کل سر رخ می‌دهد، در حالی که آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد لکه‌های طاسی در قسمت‌های مختلف سر یا بدن می‌شود. برخلاف تلوژن افلوویوم، آلوپسی آره‌آتا ممکن است دائمی باشد و نیاز به درمان‌های تخصصی مانند تزریق کورتیکواستروئید داشته باشد.
آیا کاشت مو برای بیماران مبتلا به تلوژن افلوویوم مناسب است؟
کاشت مو معمولاً برای بیمارانی که دچار تلوژن افلوویوم هستند توصیه نمی‌شود، زیرا این نوع ریزش مو موقتی است و در بیشتر موارد، موها به‌طور طبیعی دوباره رشد می‌کنند. کاشت مو بیشتر برای افرادی مناسب است که دچار ریزش موی دائمی مانند آلوپسی آندروژنیک هستند.
چگونه از بازگشت تلوژن افلوویوم جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بازگشت این نوع ریزش مو، توصیه می‌شود یک سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و مدیریت استرس داشته باشید. همچنین، باید از مصرف خودسرانه داروها و رژیم‌های غذایی سخت پرهیز کرد. در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند کم‌کاری تیروئید یا کمبود آهن، باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشید تا از کنترل مناسب بیماری و جلوگیری از عود تلوژن افلوویوم اطمینان حاصل شود.
نتیجه‌گیری
تلوژن افلوویوم یک نوع ریزش موی موقتی است که معمولاً به دلیل استرس، تغییرات هورمونی، کمبودهای تغذیه‌ای یا مصرف برخی داروها ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث افزایش ریزش مو به‌صورت یکنواخت در سراسر سر می‌شود اما منجر به طاسی کامل نمی‌گردد. با تشخیص درست و رفع عامل زمینه‌ای، این نوع ریزش مو معمولاً به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. در صورت مواجهه با ریزش موی شدید، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم برای بررسی علت دقیق این عارضه ضروری است. مدیریت استرس، تغذیه سالم و رعایت سبک زندگی مناسب نقش مهمی در پیشگیری از تلوژن افلوویوم و حفظ سلامت مو دارد.
شما همواره می‌توانید در صورت مشاهده ریزش غیرعادی موهای خود با کارشناسان لیما کاشت تماس گرفته و ضمن دریافت مشاوره رایگان، وقت ملاقات خود را رزرو نمایید.
