ریزش مو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، اما یکی از شایع‌ترین عوامل، تغییرات هورمونی در بدن است. در این مقاله، به بررسی علائم، علل و روش‌های تشخیص ریزش موی هورمونی می‌پردازیم و راهکارهای درمانی مؤثر را معرفی می‌کنیم.
ریزش موی هورمونی چیست؟
ریزش موی هورمونی نوعی از ریزش مو است که به دلیل عدم تعادل هورمون‌ها در بدن رخ می‌دهد. این نوع ریزش مو اغلب با افزایش یا کاهش برخی از هورمون‌های کلیدی مانند دی‌هیدروتستوسترون (DHT)، استروژن، پروژسترون، هورمون‌های تیروئیدی و کورتیزول مرتبط است.
این مشکل هم در مردان و هم در زنان دیده می‌شود، اما الگو و شدت آن می‌تواند متفاوت باشد. در مردان، معمولاً به‌صورت عقب‌رفتن خط مو یا طاسی در ناحیه فرق سر ظاهر می‌شود، درحالی‌که در زنان، موها به‌طور کلی نازک شده و تراکم آن‌ها کاهش می‌یابد.
مشکلات هورمونی که سبب ریزش مو می‌شوند
مشکلات هورمونی مختلفی می‌توانند باعث ریزش مو شوند. ریزش مو می‌تواند دلایل هورمونی مختلفی داشته باشد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل افزایش DHT، مشکلات تیروئیدی، تغییرات استروژن و پروژسترون، افزایش کورتیزول، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و دیابت هستند. تشخیص دقیق این مشکلات نیاز به آزمایش‌های پزشکی دارد و درمان آن‌ها معمولاً شامل داروهای تنظیم‌کننده هورمون، تغییر سبک زندگی و در برخی موارد کاشت مو است.
افزایش دی‌هیدروتستوسترون (DHT) و ریزش مو آندروژنیک
DHT یک هورمون مشتق از تستوسترون است که نقش اصلی را در ریزش موی آندروژنیک (هورمونی و ارثی) ایفا می‌کند. افزایش سطح این هورمون باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو شده و در نهایت رشد موها را متوقف می‌کند. این نوع ریزش مو در مردان و زنان مشاهده می‌شود، اما در مردان شایع‌تر است.
اختلالات تیروئیدی (کم‌کاری و پرکاری تیروئید)
هورمون‌های تیروئیدی (T3 و T4) تأثیر زیادی بر رشد و سلامت مو دارند.
- کم‌کاری تیروئید: کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی باعث نازک شدن و شکننده شدن موها شده و ممکن است منجر به ریزش مو شود.
- پرکاری تیروئید: افزایش بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی نیز می‌تواند منجر به نازک شدن موها و افزایش میزان ریزش شود.
عدم تعادل استروژن و پروژسترون
در زنان کاهش سطح استروژن و پروژسترون (مثلاً در دوران یائسگی یا بعد از زایمان) می‌تواند باعث ریزش مو شود. در این شرایط، سطح تستوسترون نسبی در بدن افزایش یافته و منجر به افزایش DHT و ریزش مو می‌شود.
بیشتر بخوانید: کمبود چه ویتامین‌هایی باعث ریزش مو می‌شود؟
اما در مردان کاهش ناگهانی استروژن در برخی شرایط می‌تواند باعث تغییر در چرخه رشد مو و افزایش ریزش شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و عدم تعادل آندروژن‌ها
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باعث افزایش غیرطبیعی آندروژن‌ها (مانند تستوسترون و DHT) در زنان می‌شود. این افزایش هورمونی می‌تواند منجر به ریزش موی الگوی مردانه، نازک شدن موها و رشد موهای زائد در سایر قسمت‌های بدن شود.
افزایش کورتیزول (هورمون استرس) و ریزش مو ناشی از استرس
کورتیزول که به عنوان “هورمون استرس” شناخته می‌شود، در شرایط استرس مزمن افزایش می‌یابد. این هورمون می‌تواند بر چرخه رشد مو تأثیر گذاشته و باعث ریزش مو از نوع تلوژن افلوویوم (ریزش موی موقتی ناشی از استرس) شود.
تغییرات هورمونی در بارداری و پس از زایمان
در دوران بارداری، سطح استروژن افزایش می‌یابد که باعث تقویت رشد مو می‌شود. اما پس از زایمان، کاهش ناگهانی استروژن می‌تواند منجر به ریزش موی شدید موقتی شود که معمولاً بعد از چند ماه برطرف می‌شود.
دیابت و مقاومت به انسولین
دیابت و مقاومت به انسولین می‌توانند باعث التهاب مزمن در بدن شوند که بر سلامت فولیکول‌های مو تأثیر گذاشته و باعث نازک شدن و ریزش مو می‌شود.
کاهش هورمون رشد و ریزش مو
هورمون رشد (GH) نقش مهمی در سلامت فولیکول‌های مو دارد. کاهش سطح این هورمون به دلیل افزایش سن یا برخی مشکلات غددی می‌تواند منجر به ضعیف شدن موها و کاهش رشد آن‌ها شود.
علائم ریزش موی هورمونی
تشخیص ریزش موی هورمونی با توجه به الگوهای خاصی در زنان و مردان امکان‌پذیر است:
- در مردان: ریزش مو معمولاً از ناحیه گیجگاهی و تاج سر شروع می‌شود و ممکن است به طاسی منجر شود.
- در زنان: نازک شدن موها در قسمت مرکزی سر مشاهده می‌شود و به تدریج به سمت خط موی جلویی و کناره‌های سر گسترش می‌یابد.
آیا ریزش موی هورمونی ارثی است؟
بله، ریزش موی هورمونی می‌تواند جنبه ارثی داشته باشد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه ریزش مو وجود دارد، بیشتر در معرض این نوع ریزش مو هستند. حساسیت ژنتیکی به DHT می‌تواند باعث تسریع فرآیند ریزش مو شود.
تشخیص ریزش موی هورمونی
برای تشخیص ریزش موی هورمونی، اولین و مهم‌ترین اقدام، مراجعه به یک متخصص پوست و مو است. پزشک با بررسی الگوی ریزش مو، میزان پیشرفت آن و همچنین سابقه خانوادگی فرد، می‌تواند تشخیص اولیه‌ای ارائه دهد. در بسیاری از موارد، ریزش موی هورمونی الگوی مشخصی دارد؛ برای مثال، در مردان معمولاً به‌صورت عقب‌رفتن خط رویش مو و نازک شدن موهای ناحیه تاج سر ظاهر می‌شود، درحالی‌که در زنان بیشتر به‌صورت کم‌پشتی و کاهش تراکم مو در قسمت‌های بالایی سر دیده می‌شود.
پس از بررسی بالینی، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های خون را تجویز کند. این آزمایش‌ها شامل اندازه‌گیری سطح برخی هورمون‌های کلیدی مانند تستوسترون، دی‌هیدروتستوسترون (DHT)، استروژن، پروژسترون، هورمون‌های تیروئیدی و همچنین کورتیزول (هورمون استرس) می‌شود. این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا تشخیص دهد که آیا ریزش مو ناشی از افزایش سطح هورمون‌های آندروژنی مانند DHT است یا اینکه مشکلی مانند کم‌کاری یا پرکاری تیروئید عامل این مشکل شده است.
علاوه بر آزمایش‌های خون، پزشک ممکن است بررسی‌های بالینی دیگری نیز انجام دهد، مانند معاینه دقیق پوست سر و فولیکول‌های مو. در برخی موارد، با استفاده از تریكوسكوپی (نوعی روش تصویربرداری از مو و پوست سر)، پزشک می‌تواند سلامت فولیکول‌های مو را ارزیابی کند و ببیند که آیا نازک شدن و ضعیف شدن موها به علت تأثیرات هورمونی است یا خیر.
اگر ریزش موی هورمونی تأیید شود، بسته به شدت و علت آن، روش‌های درمانی مختلفی پیشنهاد خواهد شد. از جمله این روش‌ها می‌توان به مصرف داروهای مهارکننده DHT، تنظیم هورمون‌های بدن از طریق داروهای هورمونی، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، یا حتی در برخی موارد کاشت مو اشاره کرد.
درمان ریزش موی هورمونی
روش‌های مختلفی برای درمان ریزش موی هورمونی وجود دارد که در ادامه به طور خلاصه معرفی شده‌اند، دقت نمایید که همواره مراجعه به پزشک بهترین راه برای طی مسیر درمان خواهد بود.
- داروهای موضعی: استفاده از محلول‌های حاوی ماینوکسیدیل که به تحریک رشد مو کمک می‌کنند.
- داروهای خوراکی: مصرف داروهایی مانند فیناستراید که تولید DHT را کاهش می‌دهند.
- درمان‌های هورمونی: تنظیم سطح هورمون‌ها با مشاوره پزشک متخصص.
- کاشت مو: در موارد پیشرفته، پیوند مو می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
پیشگیری از ریزش موی هورمونی
برای کاهش خطر ریزش موی هورمونی، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- مدیریت استرس: انجام تمرینات آرام‌سازی و مدیتیشن.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای مو.
- مراقبت از مو: اجتناب از استفاده مکرر از مواد شیمیایی و حرارت بالا بر روی موها.
نتیجه‌گیری
ریزش موی هورمونی یک مشکل شایع است که با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. در صورت مشاهده علائم ریزش مو، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است تا بهترین راهکار درمانی انتخاب شود. شما می‌توانید برای مشاوره رایگان با کارشناسان لیما کاشت تماس گرفته و وقت ملاقات خود را رزرو نمایید.
